Voldoet deze vogel wel aan de regels?!
Door Klaas van der Veen | 6 juni 2019
Vogels zijn een godsbewijs. Ze zijn schitterend, een ook veel tekeningen ervan zijn prachtig. Voor de Vogelbescherming maakte ik een informatievoorziening, en haalde ik het in mijn hoofd om de vogel-illustraties die ik nodig had, zelf te maken.
In Adobe Illustrator kan alles. Je moet restricties en regels bedenken, anders val je ten prooi aan een kakofonie van filtertjes, ornamentjes en nep-kwasten (de kitsch ligt op de loer!). Welke regels moeten het zijn?
Ik dook in de Japanse houtsnijkunst en natuurlijk de ‘klare lijn’ om de boel richting te geven. Ukiyo-e is een houtsnede-techniek. Een houtsnede heeft een beperkt aantal drukgangen (toch vaak wel 10), en één drukgang is één kleurverloop, aangebracht met de hand. Ook strips hebben een beperkt aantal kleuren en lijndiktes. Als ik nu eens in drukgangen ging denken?
Meer over het ontwerp en foto’s van het eindresultaat vind je hier.
Een kwast is ideaal voor het maken van geloofwaardige veren, zowel losse slagpennen als een oppervlak van dekveertjes. Hier is David Allen Sibley de koning. Maar ik zat zonder kwast (die koop ik als ik 70 ben). Dus gingen de dekveertjes op z’n Japans: een herhaald patroon van kerfjes, maantjes, golfjes of gestempelde patronen. Slagpennen en handpennen zijn allemaal los, zodat de vleugels kunnen doen wat je wilt. Veren met vlekken bestaan uit twee ‘drukgangen’, een lichte onder, en een donkere boven, waarbij de vlekken zijn ‘uitgegutst’ uit de bovenste. De slagpennen hebben een zwarte contour, en de hele vogel ook.
De basketballers van Andrew Archer (zie beeldenreeks onderaan) leidden tot een eerste grutto, die behoorlijk ‘strippig’ was. Een onderlegger van een handvol foto’s zorgde voor enigszins waarheidsgetrouwe vormen, maar je ziet nog dat ik de foto vogel niet helemaal de baas was. De slobeend moest radicaal simpeler. Met name de kop is heel gestileerd. Omdat die eerste vogels vreselijk veel tijd kostten, zijn ze bijna ongewijzigd op de panelen terechtgekomen. De tekeningen ontwikkelden zich in het ontwerp.
De planten zijn van een andere orde. De brunel bijvoorbeeld heeft heel complexe bloempjes, maar zo veel detail klopt niet. De borden gaan over vogels. Daarom zijn bloemen met samengestelde vormen, zoals de klaver, alleen een contour met een patroon erin, de suggestie van allerlei kelkjes en onderdelen. De stelen zijn heel simpele lijnen, het blad is bij elke plant vereenvoudigd, maar wel anatomisch correct. Alle blad en stelen samen zijn een drukgang: er zijn nooit schaduwen of details in kleur. Dat houdt de boel sober. Om te voorkomen dat ik op Marjolein Bastin ging lijken.
Planten en vogels vormen samen een soort taferelen, tableau’s als in een diorama in een ouderwets natuurmuseum. De bodem of het land erachter is alleen een kleurvlak, overlopend in lucht. Voor allerlei landgebruik en ruimtelijke verdeling van nesten enzo heb ik blokdiagrammen gebruikt die over het vogeltafereel heen zweven. Soms pakt het goed uit, soms wat lomp. Volgende keer doe ik het weer anders.
Tot slot nog even een hoeraatje voor de opdrachtgever, die mij rustig liet experimenteren, en voor de 9-kleuren printer van Van iWaarden in Barneveld. De belachelijk zachte verlooptinten zijn er boven verwachting goed uitgekomen op de car-wrap folie, geplakt op dibond. Geen Japanner doet me dat na.
Trouwens, wilt u afdrukken van de vogels, op papier of dibond, dat kan. Gewoon vragen 😉
Boven: Andrew Archer, Edo Ball basketballers-serie
Utagawa Hiroshige. One Hundred Famous Views of Edo.
John James Audubon’s Birds of America | (Audubon.org)
Theo van den Boogaard: station Vlugtlaan in klare lijn.
Reigers, door Rakusan Tsuchiya 1896-1976
Jan Mankes, kuiken. Houtsnede, hangt in mijn woonkamer.
Jan Mankes, kip. Museum Belvedere, Heerenveen.
Kluut, Robert Gillmor
David Allen Sibley: pagina uit ‘Birds’, een gids van 1,2kg met alle Noord-Amerikaanse vogels. 10 jaar tekenwerk (penseel en waterverf), maar hij schreef ‘m ook. Sublieme layout en typografie, vind ik.
De strippige grutto.
Prutsen aan de wulp-vleugel. Rechtsboven in blauw de supersimpele ‘basisveer’, met in lila een vorm waar de vlekken uitgegutst zijn.
Soepele lijnen voor de slobeend. Naast de zwarte contour rondom heeft de kop ook nog dunnere zwarte lijnen.
Kievit, losse vleugelveren in Illustrator.
Patronen op de kop van de kiekendief.
Klaver: simpele stelen, vlakke kleur, ‘patroonbloemen’.
Eindresultaat (een van de zeven panelen). Lees meer